Malulen emekli olanlar çalışabilir mi?

[melleseferi]

Merhaba sevgili okuyucular, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası  Kanunu’nu okuyanlar, 26’sı geçici toplam 135 maddeden müteşekkil olmasına rağmen kanunu anlayamadıklarını, dolayısıyla ikincil mevzuat düzenlemeleri olan yönetmelik tebliğ ve genelgeleri de dikkate aldıklarında sosyal güvenlik mevzuatının çok karışık olduğundan yakınıyorlar.

Sosyal güvenlikle ilgili ilk düzenlemelerin 1868 yılında Osmanlı İmparatorluğu döneminde memurlar ve askerler için başladığı gözönüne alındığında, o günden bugüne bu konuda birçok kanun çıkarılarak birçok düzenleme yapılmıştır. Bazı maddeleri halen yürürlükte bulunan 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu 1949’da, Sosyal Sigortalar Kanunu 1964’te, Bağ-Kur Kanunu 1971’de, 2925 Sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu 1983’te çıkarılmasına rağmen, bu kanunlara göre ilk defa sigortalı olmuş veya bu kanunlara göre gelir ve aylık almakta olan binlerce kişinin haklarını koruyucu hükümler 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na konulmak zorunda kalınmıştır.

Sosyal güvenlik hukukunda “kazanılmış” haklar ile “beklenen” hakların muhafaza edilerek yeni bir kanun çıkarılması son derece zordur bu nedenle sosyal güvenlik mevzuatı ile ilgili biraz altyapısı olmayan bir kişinin salt kanunu okuyarak tek seferde bir şeyler öğrenmesi çok zordur. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 25 mayısta çıkarmış olduğu “Malullük Aylığı Bağlanması ve Kesilmesi İşlemleri” hakkındaki genelge bu karmaşık durumu özetlemektedir.

Bir kişi sadece 5510 Sayılı Kanun’un madde metinlerini okursa; malulen emekli olmuş bir kişin çalışması durumunda maaşının kesilmesi gerektiğini düşünür, oysa kişinin 1 Ekim 2008 öncesi emekli olup olmaması, 1 Ekim 2008 öncesi veya sonrası sigortalı olup olmaması bu durumu değiştirmektedir. SGK 25 mayısta bir genelge yayımlayarak konuyu açıklığa kavuşturmaya çalıştı.


Malullük aylığının kesilmesi

5510 Sayılı Kanun’un malullük aylığının kesilmesine ilişkin maddesinde, malullük aylığının, sigortalıların bu kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları veya kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması, hallerinde kesileceği öngörülmüştür. Yine aynı kanunun geçici maddesinde, kanunun yürürlük tarihinden önceki kanunların mülga hükümlerine göre aylık bağlananlar ile 5510 Sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden önce sevk talebinde bulunanların aylıklarının kesilmesi ve yeniden bağlanmasında Kanun’la yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanlar ile malullük aylığı bağlananlar hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği, hükmü yer almaktadır.


Bağ-Kur sigortalıları yönünden;

Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu (Bağ-Kur) kapsamında malullük aylığı almakta iken 1.10.2008 tarihinden sonra;

Eski ifade ile SSK sigortalısı olursa, prime esas kazançları üzerinden yüzde 30 ve kısa vadeli sigorta kolları primi olmak üzere sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.

Eski ifade ile Bağ-Kur sigortalısı olursa, malullük aylığı kesilmeyecek ve herhangi bir prim alınmayacaktır.

Eski ifade ile Emekli Sandığı sigortalısı sigortalı olursa aylığı kesilmeyecektir.

Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu (Tarım Bağ-Kur’u) kapsamında malullük aylığı almakta iken 1.10.2008 tarihinden sonra;

Eski ifade ile SSK sigortalısı olursa, prime esas kazançları üzerinden yüzde 30 ve kısa vadeli sigorta kolları primi olmak üzere sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.

Eski ifade ile Bağ-Kur sigortalısı olursa malullük aylığı kesilmeyecek, tarımsal faaliyette bulunanlar ve muhtarlar hariç aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.

Eski ifade ile Emekli Sandığı sigortalısı olursa aylığı kesilmeyecektir.

1.10.2008 tarihinden önce sigortalı olup, 5510 Sayılı Kanun’a göre malullük aylığı bağlanmış olan Bağ-Kur sigortalısı;

Eski ifade ile SSK sigortalısı olursa prime esas kazançlarından sosyal güvenlik destek primi kesilecek,

Eski ifade ile Bağ-Kur sigortalısı veya Emekli Sandığı sigortalısı olursa aylığı kesilecektir.

1.10.2008 tarihinden sonra sigortalı olup, 5510 Sayılı Kanun’a göre malullük aylığı bağlanmış olan Bağ-Kur sigortalısı;

Eski ifade ile SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında çalışırsa aylığı hemen kesilecektir.


SSK sigortalıları  yönünden;

SSK kapsamında malullük aylığı almakta iken 2008/Ekim ayından sonra;

Eski ifade ile SSK sigortalısı olursa aylığı kesilecek, prime esas kazançları üzerinden tüm sigorta kollarına tabi prim alınacaktır.

Eski ifade ile Bağ-Kur sigortalısı olursa malullük aylığı kesilmeyecek, tarımsal faaliyette bulunanlar ve muhtarlar hariç malullük aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilecektir. Prim oranı 2008 yılı için yüzde 12, 2009 için yüzde 13, 2010 yılı için yüzde 14, 2011 ve sonraki yıllar için yüzde 15 olarak uygulanacaktır.

Eski ifade ile Emekli Sandığı sigortalısı olursa aylığı kesilmeyecektir.

Tarım SSK’sı kapsamında malullük aylığı almakta iken 2008/Ekim ayından sonra;

Eski ifade ile SSK sigortalısı olursa aylığı kesilecek, prime esas kazançları üzerinden tüm sigorta kollarına tabi prim alınacaktır.

Eski ifade ile Bağ-Kur sigortalısı olursa malullük aylığı kesilmeyecektir. Tarımsal faaliyette bulunanlar ve muhtarlar hariç malullük aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilecektir. Prim oranı 2008 yılı için yüzde 12, 2009 için yüzde 13, 2010 yılı için yüzde 14, 2011 ve sonraki yıllar için yüzde 15 olarak uygulanacaktır.

Eski ifade ile Emekli Sandığı sigortalısı olursa aylığı kesilmeyecektir.


Reform kanunu ile

2008/Ekim ayı  başından önce sigortalı olup, 5510 Sayılı Kanun’a göre tarafına malullük aylığı bağlanmış olan SSK sigortalısı;

Eski ifade ile SSK sigortalısı olursa aylığı kesilecek, prime esas kazançları üzerinden tüm sigorta kollarına tabi prim alınacaktır,

Eski ifade ile Bağ-Kur sigortalısı olursa malullük aylığı kesilmeyecek, aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.

Eski ifade ile Emekli Sandığı sigortalısı olursa aylığı kesilecektir.

2008/Ekim ayı başından sonra sigortalı  olup, 5510 Sayılı Kanun’a göre tarafına malullük aylığı bağlanmış olan SSK sigortalısı;

Eski ifade ile SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında çalışırsa aylığı her hal ve şartta kesilecektir.


Okurlara Cevap…

Soru: 1967 doğumlu hayata erkek olarak gelmiş askerliğini yapmış 1986 yılında da erkek olarak SSK’ya girmiş ancak 2005 yılında ameliyat olarak kadın olmuş ve pembe nüfus cüzdanı almış olan birisiyim. Askerlik borçlanması yapıp emekli olabilir miyim? Ayrıca 20 yılda mı, 25 yılda mı emekli olacağım? (A. Y.)

Cevap: Pembe nüfus cüzdanınız varsa kadın olarak emekli olursunuz, ayrıca askerlik borçlanması yapabilirsiniz. Emekliliğiniz için 20 yıl sigortalılık süresi yeterli olacaktır.

TARAF - Ramazan Çanakkaleli