Engelliler Ne İstiyor?..

[melleseferi]

Türkiye Engelliler Konfederasyonu Dolunay Derneği sonuç bildirgesi açıklandı.

Kars Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü Konferans Salonu’nda geçtiğimiz günlerde düzenlenen ‘Bilinçli Toplum Engelsiz Yarınlar’ panelinin sonuç bildirgesi açıklandı.

Kars Dolunay Eğitim Kültür Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği; Kars Belediyesi, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü ve Kafkas Üniversitesi Empati Grubu’nu desteği ile düzenlenen ‘Bilinçli Toplum Engelsiz Yarınlar’ konulu panelin sonuç bildirgesinde engellilerin ne istediği üzerinde duruldu.

Bildirgede, 2005 yılında çıkarılan Özürlüler Kanununun engelliler için kağıt üzerinde önemli hak ve kazanımlar getirdiği belirtilirken, “Ancak aradan geçen 3 yıla yakın süre bu hak ve kazanımların ‘kuvveden fiile’ geçemediğini yasa sayfalarından hayata aktarılamadığını gösterdi. Dar görüşlü bürokratların çıkardığı yönetmelikler, yorgunu yokuşa süren katı ve acımasız uygulamalar, yasanın yarattığı mutluluk ve iyimserlik havasının panik ve çaresizliğe dönüşmesine yetti. Ortamımıza karamsarlık egemen oldu. Muhtaç, yaşlılar ve engellilerin hiç değilse bir yaralarına merhem olan ve sosyal devlet tarafından unutulmadıklarını duyumsatan 2022 sayılı yasa Özürlüler Kanunu ile verilmiş olan kazanımların rövanşını alırcasına onları ezen kapılarına haciz memurlarının dikilmesine yol açan tam bir cendereye dönüştürüldü. 10 binlerce engellinin muhtaçlık aylığı kesilirken kendilerine 10 TL’ye varan borçlar çıkartıldı. TBMM Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na koyduğu geçici bir madde ile bu borçları şimdilik sildi ise de tehlikenin kaynadığını kurutamadı. 2022 sayılı yasada köklü değişiklikler yapılmadıkça hiç kuşku duyulmazın ki bir-iki yıl içerisinde engellilerin kapısına dağ gibi borçlar yığılacaktır. Yasanın katı ve acımasız uygulaması yüzünden yasadan yararlananların sayısı parmakla sayılacak ölçüde azalacaktır. Biz, 2022 sayılı yasadaki muhtaçlık sınırının asgari ücretle belirlenmesini, bu aylığın bir kriter gözetilmeksizin işsiz tüm engellilere ödenmesini istiyoruz. 2022 sayılı yasa ile ödenen muhtaçlık aylığı engelliler için bir işsizlik tazminatına dönüştürülmemelidir. 2006 yılı Temmuz ayında yürürlüğe giren Sağlık Kurulu Yönetmeliği Avrupa Birliği standartlarına uyum gerekçesiyle işgücü kaybı oranını sağlık kurulu raporları ile ölçtüğünden ciddi hak kayıplarına yol açmaktadır. Yüzde 100 görme engelli olan bir vatandaşımıza yüzde 85 ile yüzde 70 sakatlığı bulunan bir fiziksel ya da zihinsel engelliye yüzde 30-35 işgücü kaybı raporu verilebilmektedir. Bu durum daha önce engellilerin haklarından yararlanan vatandaşlarımızın bu haklarını yitirmeleri sonucunu vermektedir. Biz, Sağlık Kurul Raporları Yönetmeliğinin ivedilikle değiştirilmesini, sakatlık oranı Sağlık Kurulu raporlarıyla belirlenirken işgücü kaybı oranının yapılacak yasal düzenlemeler sonucunda uzman bir kurul tarafından belirlenmesini istiyoruz. Özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri Anayasamıza göre Devletin asli yükümlülüğü iken bu hizmetler son yıllarda hızla özel sektöre devredilmiş bulunmaktadır. Bu hizmetlerin pahalılığı nedeniyle devletçe yapılan ödemeler yeterli olmadığından özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinin niteliği bir hayli düşmüş, bu alan vahşi bir rekabetin ve rant hırsının egemenliğine terk edilmiştir. Bu merkezlerde eğitilen engelliler ayda en fazla 10 saat eğitim görmekte bu eğitim ise onların gelişimine ve gerekli yararı görmelerine yetmemektedir. Biz özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerine daha çok kaynak ayrılarak Devlet tarafından sürdürülmesini, mevcut özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerindeki eğitim süresinin haftanın 5 gününün yarım güne çıkarılmasını istiyoruz.

İlk kez Özürlüler kanunu ve bu kanunda sonradan yapılan değişikliklere ve tüm vatandaşlarının engelli çocuklarını kapsayacak biçimde genişletilip yaygınlaştırılan bakım hizmetlerinde de ciddi sıkıntılar devam etmektedir. Bu alanda acımasız rekabet ve rant hırsına teslim edilmeye adaydır. Yapılan ödemeler özel sektörce yeterli bulunmadığından özel bakımevleri açılmamakta sermaye çevreleri ilgili bürokrasiyi de etkileyerek ödeneklerin bugünkü düzeyinin 2-3 katına çıkartılması için baskı oluşturmaktadırlar.

Bakım hizmetlerine ayrılan kaynaklar sınırlı olduğundan özellikle evde bakım hizmetlerinde son derece müşkülpesent ve cimri davranılmakta engelli vatandaşlarımızın aileleri uzun bürokratik işlemlerle taciz edilmektedir.

Biz bakım hizmetlerinin verilmesinin koyulu olarak bulunan ailedeki birey başına gelirin asgari ücretin 2/3’ün altında olması zorunluluğunun kaldırılmasını yoksulluk ölçütü kullanılmadan bakıma muhtaç tüm engelli vatandaşlarımızın bakım hizmetlerinden ücretsiz yararlanmalarının sağlanmasını, en iyi bakımın aile ortamında yapılabileceği gerçeğinden hareketle evde bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılmasını ve özendirilmesini bakıma ayrılan kaynakların artırılması için bakım sigorta sistemi ile sağlam güvencelere kavuşturulmasını istiyoruz.

572 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Özürlüler Kanunu ile öngörülen fiziksel çevrenin, kamu binalarının ve kamusal kullanım alanlarının engellilere uyumlu hale getirilmesi yükümlülüğü halen yerine getirilmemiş bulunulmaktadır. Tanınan sürenin sona ermesine 3 yıl kalmış olasına rağmen bu yöndeki çalışmalar halen başlatılmamıştır.

Biz akademik eğitim alamadıkları için normal işgücü piyasasında hiç yer bulamayan zihinsel engellilerin çalışma hayatına ve toplumsal yaşama katılmalarının önünü açacak olan derneklerin, vakıfların ve yerel yönetimlerin açacağı kar amacı gütmeyen, sadece rehabilitasyon amaçlı çalışacak, devletin de 5378 sayılı yasaya vaat ettiği mali ve teknik desteği vereceği Sosyal Rehabilitasyon merkezlerinin kurulmasını sağlayacak olan, bilhassa bu sorunu bizzat yaşayan dernek ve vakıfların ciddi projelerine hazine arsası tahsisi, vergi muafiyetleri ve diğer kolaylıklar sağlanarak, bu merkezlerin ve tam korumalı işyerlerinin ülke genelinde yaygınlaşması ve yaşatılmasına devlet desteği verecek düzenlemelerin yapılmasını talep ediyoruz.

Biz engellileri ilgilendiren düzenlemelere ve uygulamalara engelli örgütlerin söz ve karar sahibi olmasını istiyoruz. Biz, hala bütün acımasızlığı ile süre giden engellilere yönel ayrımcı düzenlemelerin ve uygulamaların sona ermesini ve kamuoyunun bu hususta bilinçlendirmemsi için tüm kamu kurum ve kuruluşları ile alandaki sivil kuruluşları göreve çağırıyoruz.

Panele; Engelliler Konfederasyonu Başkanı Av. Turhan İçli, Engelliler Konfederasyonu Başkan Yardımcısı Av. Hasan Tatar, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kasım Karataş, Dolunay Derneği Başkanı Dr. Bahattin Şeker, Dolunay Derneği Başkan yardımcısı Engelliler Birim Başkanı Faruk Ocak da katılmıştı.

Siyasal Birikim