Engellilerin Hakları Sözleşmesi’ni Ulusal Mevzuata Aktaran İlk Ülke Olacağız

[melleseferi]

Engellilerin Hakları Sözleşmesi’ni Ulusal Mevzuata Aktaran İlk Ülke Olacağız



Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliğinde yürütülen “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Uygulanma ve İzlenme Kapasitesine Destek Projesi” kapsamında ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin katılımıyla gerçekleştirilen ilk toplantı olan “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Uygulanması ve İzlenmesi Semineri” Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Gazi Alataş’ın katılımlarıyla 20 Haziran 2013 tarihinde Ankara Mövenpick Otel’de düzenlendi.
 
Çok sayıda kamu kurum ve kuruluşu ile sivil toplum kuruluşlarından temsilcilerin katıldığı toplantının açılış konuşmalarını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Gazi Alataş, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi ve UNDP Daimi Temsilci Yardımcısı Matilda Dimovska gerçekleştirdi.
 
Açılışta konuşan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Gazi Alataş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın hizmet alanına giren konular arasında engellilik alanının diğer alanlardan daha geniş çapta topluma mal olduğunu, bu yüzden de daha kapsamlı çalışmalar gerektiğine dikkat çekti. Bu çerçevede, ülkemizde engellilik alanındaki faaliyetlerin toplum genelinde kabulünün daha fazla çaba gerektirdiğini belirten Alataş, BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’nin de bu anlamda toplum tarafından yeterince kavranamadığını vurguladı. 5378 sayılı Engelliler Kanunu’nun yenilenmesi için Bakanlıkça yürütülen revizyon çalışmalarına değinen Müsteşar Yardımcısı, Yeni Kanun’un temel amacının BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’nin ayrımcılık ve erişilebilirlik gibi amil hükümlerini yansıtmak ve böylece de toplumda engelliliğe olan algıyı “acıma” ve “sadaka”  olarak bakan “yardım” bakış açısı ile “hastalık” gibi gören “tıbbi” bakış açısından, engellilerin her alanda yaşamın bir parçası olduğunu kabul eden “sosyal” bakış açısına doğru değiştirmek ve şekillendirmek olduğunu ifade etti. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Gazi Alataş, Yeni Kanunun yürürlüğe girmesi ile Türkiye’nin tüm dünyada BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’yi ulusal olarak kendi mevzuatına tamamıyla aktaran ilk ülke olacağını vurguladı.
 
Engellilik alanında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından yürütülecek olan hizmetler için duydukları en büyük ihtiyacın veri eksikliği olduğuna dikkat çeken Alataş, Projenin ve proje kapsamında düzenlenen bu Seminer’in ülkemizde her alandaki paydaş kurumların özellikle veri sağlama konusundaki verecekleri katkının altyapısının oluşturabilmesini amaçladığını belirtti.
 
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın tüm paydaş kurumlar ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği ile çalışmaya özen gösterdiğini belirten Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Gazi Alataş konuşmasının sonunda “Sizlerin ve kurumlarınızın destekleri ve sağlayacakları verilerle biz de engellilik alanındaki bundan sonraki yapacağımız eylemleri daha iyi şekillendirecek ve hedeflerimizi de netleştirmiş olacağız. Projenin sona ereceği gelecek bir yılın sonunda daha somut hedefler belirleyebilecek bir altyapıya kavuşmuş olacağımızı temenni ediyorum” şeklinde konuştu.
 
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi ise yaptığı açılış konuşmasında; Genel Müdürlüklerinin çalışmalarının hem sahada uygulamayı, hem de koordinasyon ve düzenlemeyi kapsayan geniş bir alanda gerçekleştiğini vurgulayarak “Ülkemizde bugün burada bulunan bulunmayan tüm kurum ve kuruluşlarımızın kapsadığı her alanın BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’ye uygun olarak düzenlenmesi için tüm kurumlarımızla işbirliğine ve karşılıklı bilgilendirmeye ihtiyacımız var” dedi.
 
BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’nin ülkemizde yürürlüğe girdiği 2009 yılından bu yana engellilik alanında birçok düzenleme yapıldığını vurgulayan Çiftçi, yeniden düzenlenen Engelliler Kanunu’nun da dünyaya örnek olacak bir çalışma olacağını söyledi. Ülkemizde ve dünyada engellilik konusunda bakış açısı, algı ve anlayışın değiştiğini belirten Çiftçi, 5378 sayılı Engelliler Kanunu’nun bugün artık ihtiyaçlarını karşılayamadığını ve bu nedenle Sözleşme’nin temel alındığı bir revizyona gittiklerini ifade etti.
 
3 Mayıs 2013 tarihinde yürürlüğe giren mevzuattaki tüm diğer kelimelerin “engelli” kelimesi ile değiştirilmesi yönündeki kanun değişikliklerinin yalnızca bir kelime ve ifade değişikliği olmadığını vurgulayan Çiftçi, “Bu kelime değişikliği ülkemizde engelliye bakışının tıbbi yaklaşımdan sosyal bakışa doğru değişimi anlamını da taşıyor” dedi.
 
Bu çerçevede, toplumun ve kurumların engelliye bakışının değişmesi gerektiğini belirten Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi, “Toplum olarak kafamızdaki bazı önyargı ve kalıpları değiştirmemiz gerek. Örneğin, engelliler için hiçbir yerde özel bir park olmamalı. Bu ayrımcı bir uygulama. Biz kurumlar olarak her uygulamamızı engellilerimizin de dahil olduğu herkese uygun yapmak zorundayız. Biz istiyoruz ki her hizmet herkes için olsun! Bu engellilerin de toplumdan ve kurumlardan beklediği bir şey” dedi.
 
Genel Müdürlük olarak çalışmalarında en çok sıkıntı çektikleri konunun eldeki kısıtlı verilerle planlama yapmak olduğunu vurgulayan Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi, “Çünkü engellilik alanında maalesef ülkemizde kriterlerimiz ve göstergelerimiz yok. İşte tam da bu yüzden buradayız. Biz Genel Müdürlük olarak “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Uygulanma ve İzlenme Kapasitesine Destek Projesi” ile engellilikle ilgili ya da engellilerin dahil olduğu, aslında kısacası her alanda veri oluşturabilecek bilgiye ihtiyaç duyuyoruz. İstihdamda, sağlıkta, eğitimde ve tüm alanlarda kurumlarımızın sağlayacakları verilerle ülkemizin sahip olduğu göstergelerle engellilerimizin topluma daha fazla dahil olması için çalışmalarımızı şekillendirebileceğiz” şeklinde konuştu.
 
Açılışta ayrıca Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Daimi Temsilci Yardımcısı Matilda Dimovska da bir konuşma yaptı. Dimovska konuşmasında tüm dünyada 150’den fazla ülke tarafından imzalanan BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’nin dünyada engellilik bakışta yardım ve tıbbi yaklaşımdan sosyal yaklaşıma doğru değişimi simgelediğini vurguladı. Dimovsa ayrıca, engellilerin önlerindeki tüm engellerin kaldırılmasını hedefleyen BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’nin temel hedefinin tüm dünya ülkelerinde mevzuat ve uygulama arasındaki boşluğu kapatmayı hedeflediğini vurguladı. Türkiye’deki tüm kamu kurum ve kuruluşların ve sivil toplum kuruluşların oluşturduğu tüm paydaşların katıldığı toplantının bir ilk olduğunu ve bu anlamda da çok önemli olduğunu belirten Dimovska, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün çalışma ve gayretlerini takdir ettiklerini ifade ederek, bu yöndeki işbirliğinden dolayı memnun olduklarını dile getirdi.
 
Toplantı açılış konuşmalarının ardından Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Tayyar Kuz’un “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Uygulanma ve İzlenme Kapasitesine Destek Projesi”ni tanıtan sunumu ile devam etti.
 
Verilen aranın ardından Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Tayyar Kuz “Türkiye’de Engelliler Politikası ve Uygulamanın İzlenme Kapasitesi” başlığıyla ülkemizde Sözleşme yönünde yapılan uygulamalar ve yapılması gerekenleri özetleyen bir sunum gerçekleştirdi. Sunumun ardından BM Engelli Hakları  Komite Üyesi Damjan Tatic, “Sözleşme’nin uygulanması ile ilgili deneyimler:Engelli Hakları Komite Üyesi bakış açısı”nı anlatan bir sunum gerçekleştirdi.
 
Seminer verilen öğle arası sonrasında UNDESA Sosyal Politika ve Geliştirme  Bölümü EHİS Sekreteryası Şefi  Akiko Ito’nun “Kapsayıcı ve erişilebilir toplum için BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmesi’nin (EHİS) uygulamasının teşviki” ve EHİS Avusturya Federal İzleme Komitesi Başkanı Marianne Schulze’un “EHİS – Raporlama/Indikatör Geliştirme” başlıklı sunumları ile sürdü.
 
İnsan Hakları Ortak Platformu Genel Koordinatörü Feray Salman’ın yaptığı “Engellilerin Hakları’na İlişkin Sözleşme’nin Hayata Geçirilmesinde Hesap  Verebilirliğin Güçlendirilmesi: İnsan Hakları Göstergeleri  Temelli  İzleme ve Raporlama” başlıklı sunumun ardından gerçekleştirilen kapanış konuşması ile Seminer sona erdi.
 
Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 13 Aralık 2006 tarihinde engellilerin tüm insan hak ve temel özgürlüklerinden tam ve eşit şekilde yararlanmasını teşvik ve temin etmek ve insanlık onuruna saygıyı güçlendirmek amacıyla kabul edilmiştir. Ülkemizin insan haklarına verdiği öneme binaen Sözleşme, imzaya açıldığı tarih olan 30 Mart 2007’de tarafımızdan imzalanmış ve onaya ilişkin süreç tamamlanarak 28 Ekim 2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
 
Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’sinin “Ulusal Uygulama ve İzleme” başlıklı 33 üncü maddesi gereği odak kurum olan Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından Sözleşme’nin uygulanmasının teşvik edilmesi ile uygulamanın izlenme kapasitesinin artırılmasını amaçlayan “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Uygulanma ve İzlenme Kapasitesine Destek Projesi” Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile işbirliği içerisinde yürütülmektedir.
 
Mart 2013 ile Eylül 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilmekte olan söz konusu proje çerçevesinde, ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarının Sözleşme çerçevesindeki yükümlülükleri konusunda farkındalıkların artırılarak, Sözleşmenin uygulanmasının izlenmesini sağlamak amaçlanmaktadır. Bu kapsamda veri ve gösterge (indikatör) setlerinin oluşturulması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar gerçekleştirilmektedir.
 
“Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Uygulanma ve İzlenme Kapasitesine Destek Projesi”nin başarısı için büyük önem arz eden ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile etkin işbirliği sağlanması amacıyla düzenlenecek olan “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Uygulanması ve İzlenmesi Semineri”ne çok sayıda kamu kurum ve kuruluşundan üst düzey yönetici ve uzmanlar katılacak. Seminer ile birlikte Türkiye’nin Sözleşme ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için, Sözleşme ve Türkiye’nin Sözleşmeye dair raporlama sürecinde gerekli katkıları konularında, ilgili tüm bakanlıkların farkındalıklarının artırılması amaçlanmaktadır.
 
 
21.06.2013 - eyh.gov.tr