Sayı: Görme Engelliler Masör Olarak Yetiştirilmeli

[melleseferi]

Konya Aydınlar Ocağı’nın 2012’nin son Salı Sohbetleri’nde, Osmanlı’nın son dönemlerinde engellilere yönelik eğitim çalışmalarını ele alan Araştırmacı-Yazar Hasan Basri Sayı, Devlet-i Aliyye Osmaniye ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ndeki sosyal alanda yapılan çalışmalar ile sosyal politikalara yönelik durum tesbitinde bulundu.
 
Türkiye’deki engelli sayısının 8 milyonu geçtiğini ve dünyada ise 1 milyara yakın engelli insanın yaşadığını ifade eden Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Denetleme Kurulu Başkanı Hasan Basri Sayı, Selçuklular döneminde saraylarda, engelli insanların “bîzaban” adı altında vazifelendirildiklerini ve Osmanlılar tarafından da bu hususiyetin devam ettirildiğini dile getirerek “Osmanlılar bîzabanları Enderun’da görevlendiriyorlar. Bunlar tarihte önemli görevler ifa ediyorlar. Osmanlılar, sarayda engellieri soytarılar gibi eğlenmek veya güldürmek maksadıyla tutmadıkları görülüyor” dedi. Osmanlılar döneminde ilk Görme Engelliler Okulu’nun Maarif Nazırı Münif Paşa zamanında 1891’de açıldığını kaydeden Sayı, eski devlet bakanlarından Hasan Esat Işık’ın babası olan Dr. Esat Bey’in, Bürüksel’de 1902’de yapılan Görme Engelliler Kongresi’ne katıldığını ve bu kongredeki konuşmaları bir rapor haline getirdiğini belirterek Osmanlı’nın özel eğitime yönelik çalışmaları hakkında bu risaleden hareketle şu bilgileri verdi.
 
“Osmanlı Devleti, özel eğitime muhtaç olan bugünkü tanımıyla kendisine mahsus planlanmış ve programlanmış eğitime mahsus olan çocukların yetiştirilmesiyle alâkalı çok ciddi adımlar atmıştır. Özellikle istihdam alanında Avrupa’nın yapamadığını Osmanlı yapıyor. Selatin Camilerinde ikinci müezzinlerin görme engellilerden olmaları geleneği malûmunuzdur. Osmanlı Devleti’nde tam teşekküllü bir görme engelliler okulu açma isteği sürekli gündeme gelmiştir. Ancak II. Abdülhamit (1876-1909)’in 31 Mart vak’asıyla birlikte tahtan indirilmesiyle bu güzel düşünce gerçekleştirilememiştir. Buna rağmen Dilsizlir Mehtebi bünyesindeki görme engelliler bölümü İstanbul’un Ayasofya Merkez Rüştiyesi, Koca Ragıp Paşa Mektebi gibi çeşitli okullarda ve farklı dönemlerde görme engellilere eğitim vermiştir. Osmanlılar döneminde ilk Görme Engelliler Okulu ise, Maarif Nazırı Münif Paşa zamanında 1891’de açılmıştır. Buradan hareketle karşımıza şöyle bir sonuç çıkıyor. Demekki biz, 1923’de Kurtuluş Savaşı’ndan çıktığımız andan itibaren öyle bahsedildiği gibi zırcahil bir topluluk değildik. O gün için yapılabilecek en son nokta itibariyle eğitim faaliyetleri sürdürülmüştür. Sonuç itibariyle Osmanlı görme engelli ve işitme engellilere yönelik pek çok faaliyeti serdetmiştir. Bundan dolayı başarılı çalışmalar yaptığını söyleyebiliriz. Biz bu konuşmamızı ecdada bir şükran,  ecdada bir vefâ örneği olarak addediyoruz.”
 
ÖNERİLER
 
Konya’da uzun bir dönem Sakatlar Derneği Başkanlığı da yapan H. Basri Sayı, sohbetin soru-cevap bölümünde görme engelliler ile ilgili şu önerilerde bulundu:
 
- Görme engellilerin yeterli eğitim almaları ve bir âmâ tarafından bulunan 6 nokta kabartma Braille Alfabesi’ni öğrenmeleri gereklidir.
 
- Engelliler için meslekî eğitim önemsenmeli ve görme engelliler, fizyoterapist ve masör olarak yetiştirilmelidir. Ayrıca bu meslekleri kazandırabilecek eğitimciler de yetiştirilmelidir.
 
- Türk toplumu görme engelliler konusunda yeterli düzeyde aydınlatılmalıdır.”
 
YENİ ESERLER YOLDA
 
Türkiye’de engelliler ile ilgili olarak ilk kitap çalışmasının kendisi tarafından devam ettirildiğini kaydeden Hasan Basri Sayı, ilk eserin “Osmanlı Belgeleri Işığında Dr. Esat Bey” adlı biyografi olacağını, diğerinin de “Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Amalara Yönelik Eğitim Politikası” başlığını taşıdığını belirtti. Sayı, “Biyografiyi tamamladım. Diğeriyle ilgili yeni bilgiler topluyorum. Şimdiye kadar 318 ayrı fon kaydında 600’e yakın varak elimize geldi. Osmanlı arşivlerinden daha pek çok belgenin çıkacağından eminim” dedi.
 
28.12.2012 - Anadolu Manşet