FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON

[melleseferi]

TV Kayseri ekranlarında yayınlanan Sağlıklı Günler programının konuğu Acıbadem Kayseri Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Eda Kurt oldu. Kurt Fizik tedavi Ve rehabilitasyon hakkında merak ettiklerinize cevap verdi.

Rehabilitasyon nedir?

  Geçirilmiş
bir hastalık sonrası kaybedilmiş ya da hiç kazanılamayan vücut fonksiyonlarını
kazanmak için uygulanan bir tedaviler zinciridir. Mesela felç geçirmiş bir
hastanın kaybettiği el hareketleri, kol hareketleri, yürüme fonksiyonu, konuşma
becerisi ya da omurilik yaralanmalarında kaybettiği bütün vücut hareket
fonksiyonları… Bel-omurilik yaralanmalarında bacakların hareket fonksiyonu ya da
baypass ameliyatı sonrası nefes alıp vermede güçlük oluşması ya da doğum sonrasında
kazanılamamış fonksiyonlar, doğum sonrası kolda meydana gelen sinir
yaralanmaları, elde-kolda yaralanmalar meydana gelebilir. Bunların tedavisinde
rehabilitasyonu ele alıyoruz. Bu tür hastalıkların tedavilerine en kısa sürede
başlamak gerekir. Mesela felç geçiren bir hastanın normal hayati tehlikeyi
atlattıktan sonra yoğun bakımda ya da yatağında birinci veya ikinci günde hemen
rehabilitasyon tedavisine başlamak ve tedavi etmek gerekir.

Fizik tedavi nedir?

   Fizik tedavi
bazı cihazlar kullanarak ağrılı bölgedeki ağrıyı, ödemi geçirmek ya da mevcut
kas gücünü artırmak demektir. Bunun için sıcak uygulamalar, soğuk uygulamalar,
elektrikli ajanlar, su içi uygulamalar ya da daha farklı traksiyon yöntemleri
gibi yöntemler kullanılır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon tedavilerinin birbirinden
farkı var mıdır?

 Fizik tedavide
cihazlardan faydalanıyoruz. Rehabilitasyon ise daha ziyade fizik tedavi uzmanı
gözetiminde fizyoterapistler tarafından yaptırılan egzersizlerin bütünüdür. Bunlarda
hastanın kendi başına yapabileceği egzersizler değil ama genellikle fizik
tedavi ve rehabilitasyon aynı anda uygulanır. Mesela bir felçli hastaya rehabilitasyon
tedavisi devam ederken beraberinde kaslarını güçlendirmek için elektrik
akımlarıyla fizik tedavi ya da ağrısı var ise o bölgeye elektrikli ajanlardan
faydalanabilirler.

Kaç seans almak gerekmektedir?

   Her hasta için değişir.
Sadece kas spazmı ya da bir sıkıntısı varsa belki 10 ile 14 seansta fayda
görebilirken, omuzu kaldırma güçlüğü olan hastalarda belki 30 seansa kadar
uzayabilir. Hastanın öyküsü ve değerlendirilmesi çok önemlidir.

Fizik tedavi boyunca hasta nelere dikkat etmelidir?

    Tedaviye devam
ederken beraberinde hastaya ilaç tedavisi de veririz. Ama hastalar özellikle Kayseri
ve İç Anadolu Bölgesi’nde insanlar çok ilaç kullanmak istemiyor. Doktorun
önerisiyle verilen ilaçların düzgün kullanılmasıyla düzgün şekilde de devam
edilmesi gerekmektedir ve fizik tedavi düzenli şekilde gelmesi ve verilen
egzersizleri verilen ödevleri de evde yapması gerekiyor.

Hangi hastalara fizik tedavi uygulanmıyor?

   Vücudunda
kanser olan hastalara uygulanmıyor. Daha doğrusu hasta grubunu seçmek çok
önemlidir. Fizik tedavi öncesi hekimin, hastanın genel değerlendirmesini
yapması gerekiyor. Kanser olan hastalara sıcak içeren fizik tedavi yöntemlerini
uygulayamaz. İltihaplı romatizmanın aktif döneminde sıcak içeren fizik tedavi yöntemlerini
de kullanamayız. Ama kanser hastası özellikle bizim karşılaştığımız meme
kanserli hasta ya kansere bağlı ya da kanser sonrası tedaviye bağlı özellikle
kol ve omuz ağrıları gelişir. Bu hastalarda sıcak içeren fizik tedavi
uygulayamayız. Ancak bu ağrı olan bölgeleri de tedavi etmemiz gerekiyor. Bunun
için hastanın tedavisine ve kanserine zarar vermeyecek şekilde masaj kinezyolojik
bantlama teknikleri dediğimiz birçok teknik var. Bunlarda fizik tedavi rehabilitasyon
tedavisi içerisine giriyor. Hastanın kanserine ya da kanserine hiçbir şekilde
zarar vermiyor.

Daha çok hangi hastalar başvuru yapıyor fizik tedaviye?

   Fizik tedavi
uygulamalarının tamamını hastanın vücudunun her yerinde yer alan ağrılar bizim
için tedavi alanıdır. Boyun kaynaklı baş ağrılarından tutun da çene eklemindeki
ağrılar, bütün vücuttaki ağrılar fizik tedaviye gelebilecek hastalardır. Özellikle
kırık sonrası rehabilitasyon, ellerinde-kollarında uyuşmalar bu hastaların
değerlendirilmesi, tanısının konulması ve fizik tedavi uzmanları tarafından
gerçekleştirilmelidir.

Hasta rehabilitasyon tedavisini aksattığı anda ne gibi
bir sorunla karşılaşacaktır?

   Bir felçli hastanın
yaşamsal fonksiyonları normal stabil hale geldikten, hayati tehlikeyi
atlattıktan sonra başlanmalıdır. Özellikle kitaplarda geçen ilk 1 ay çok
önemlidir. 6 ay da mutlaka hastanın fizik tedaviye başlaması gerekir. Sonrasında
tedaviye başlayan hastalarda maalesef diğer erken başlayan hastalar kadar
başarılı olamıyoruz. Bu hastanın güvenini sarsıyor. Hem de yeterince tedavi olmuyorlar.
Protez ameliyatı sonrası hasta bir süre evde dinleniyor ve bu sırada hastanın
şikayetleri artıyor. Ameliyat oldum, yürüyemiyorum hala diyor. Bu yüzden
tedavisi gecikmiş oluyor. Mümkün olduğunca en kısa zamanda gelmelerini söyleyebilirim.

Diz ağrılarında ne tür tedavi uygulanmaktadır?

   Diz ağrılarının pek
çok sebebi olabilir. Genç yaştaki hastalarda bir travma sonrası yırtıklar, bu
yırtıklarda 4 tane bağ, menüsküs ve iki kemiğin birbirine sürtünmesini engelleyen
yastıkçıklar vardır. Genç yaştaki hastalarda bunlardan daha ziyade akut travma
sonrası yırtığı ya da öndeki patilla dediğimiz ana kemikte açı bozukluğundan
kaynaklanan ağrılar meydana gelir. Hatta genç hastalar kireçleme olabilir mi
acaba diye geliyorlar. Büyük bir travma ve kemik kırığı ya da endokrinolojik
bir hastalığı olmadığı sürece genç yaştaki hastalarda kireçleme beklemeyiz. Yaşlı
hastalarda ise nasıl yaşımız ile birlikte saçımız beyazlıyor, yüzümüz kırışıyor
ise eklemlerimizde kireçleniyor. Bu biraz yapısaldır. Bunun yanında yıpranma
payı da var diyebiliriz. Bunu korumak bizim elimizde, eğer çok kiloluysak, çok
fazla ağır işte çalışmış, çok uzun süre ayakta durarak çakışmışsak hem
kireçlenmemiz artıyor hem de o yastıkçıkların dejenerasyonları meydana geliyor.
Diz ağrısından ziyade gençlerde ilaç egzersiz vefizik tedaviden
yararlanıyoruz. Yaşlı hastalardaise dokuyu onaracak eklem içi azalan
sıvıyı arttıracak ilaçlar var. Bunları ya ağızdan veriyoruz ve fizik tedaviye
alıyoruz. Yalnız hastaların unutmaması gereken en önemli şey kilo vermektir.

Felçli bir hastaya nasıl bir tedavi uygulanmaktadır?

   Felçli hastaların bazıları sadece çok minik
elinde ve kolunda hareket kaybı, bacağında ufak uyuşmalar geçirebilirken bazı
hastaların vücudunun yarısı uyuşabiliyor. Bizim iyi prob ve kötü prob dediğimiz
kriterler var. Hasta felç geçirdikten sonra 24 saat kadar komada kaldıysa ve 60
yaşından yukarı ise beraberinde tansiyonu, kalp hastalığı, diyabeti varsa ya da
ilk 6 ay içinde düzelmesi çok azdır. Tedaviye ne kadar erken başlarlarsa o kadar
başarılı olunuyor. Yani mümkün olduğunca erken başlamaya çalışıyoruz. Nöroloji
kliniğinde yatarken, yoğun bakımdayken bile hemen tedavisine başlanılabiliyor.
Sonrasında da tedaviye devam ediliyor. Yalnız hastaların bilmesi gereken şey bu
çok uzun bir dönemdir. Aile için yorucu ve yıpratıcı bir dönem olabiliyor ve
sabrederek çalışmak gerekiyor.

Son
olarak hastaların vücudunda ağrı, kısıtlılık, uyuşmalar olduğunda ya da
geçirilmiş bir hastalıkları olduğunda doktora başvurmalarını öneriyoruz.
Vücudumuzun yedek parçası yok maalesef.. Bizler makine değiliz, dolayısıyla
gecikmiş tedaviden hasta yeterince fayda göremeyebilir. Mümkünse hastaların
erken tedaviye gelmelerini öneriyoruz.

kayserikenthaber.com