Yüksek Teknoloji Bizi Biyonik İnsana Çeviriyor

[melleseferi]

Albay Steve Austin, NASA için gerçekleştirdiği deneme uçuşlarında feci bir kaza geçirir. Bu kaza sonucu vücudunun büyük bölümü kullanılamaz hale gelir. Koluna, bacağına, sol gözüne ve vücudunun başka bölgelerine 6 milyon dolar tutarında biyonik protez organ takılır. Steve Austin bundan böyle normal insanlardan çok daha güçlü, dayanıklı ve hızlı bir biyonik adam haline gelir. Gösterildiği dönemde tüm dünyada çok popüler olan "Altı Milyon Dolarlık Adam" dizisinin kahramanından bahsediyoruz. Dizi gösterime 40 yıl önce girmiş ancak "Biyonik Adam" bunca zaman zarfında hep bir hayal olarak kalmıştı. En azından yakın zamana kadar. Artık ileri teknoloji destekli olarak üretilen protez kol ve bacaklarla "Biyonik İnsan" hayali gerçekleşmek üzere hatta kısmen gerçekleşti bile diyebiliyoruz.

Biyonik protezler Hugh Herr ileri teknoloji ürünü biyonik kol ve bacak protezleri üzerine çalışan bir araştırmacı. MİT Biyomekatronik Araştırma Laboratuvarı yöneticisi de olan Herr'e göre insanın Bir sonraki hedef düşünce gücüyle çalışan biyonik protezler geleceği protez organlarda yatıyor. Ancak o bu sözleri sadece teknolojiyi kutsamak adına sarfetmiyor. Ne söylediğini gayet iyi biliyor. Çünkü bu sözlerin kanıtı bizzat kendisi... Hugh Herr, takını elbisesi ve mokasen ayakkabılarıyla herhangi sağlıklı bir insandan farksız görünse de bu fikrin değişmesi için pantolonunun paçalarını sıvaması yeterli oluyor. Çünkü biyonik protezler uzmanı olan Herr'in iki bacağı da metal biyonik protezden oluşuyor. Herr, 1982 yılında 17 yaşındayken geçirdiği bir dağcılık kazası sonucu iki bacağını da kaybetmiş. Dizlerinin altından itibaren tüm uzuvları tamamen yapay... Bacakları alüminyum, titan, karbon fiberi, silikon ve biraz cıvata ile kablodan oluşuyor.

Ama bu onu herkesten daha hızlı koşmaktan, laboratuvarında oradan oraya koşuşturmaktan hatta çok sevdiği dağcılık sporunu yapmaktan alıkoymuyor.

Üstelik sağlam bacaklı insanlara göre bir avantajı da var. İstediği zaman bacaklarını duruma ve zemine uygun protezlerle değiştirebiliyor.

Herr, biyonik protez bacaklarını kendisi tasarlamış. Ancak dizideki gibi gerçek bir teknoloji harikası haline getirebilmesi için yıllarca uğraşması gerekmiş.

Taşların arasında yürüyebilmesini sağlayacak basit protezler tasarlayarak, icat üstüne icat gerçekleştirerek sonunda 47 yaşında dünyanın ilk biyonik protez ayaklarını yapan laboratuvarının başına geçmiş. Geliştirdiği, "PowerFoot BiOM" adı verilen bu teknoloji harikası biyonik protez, metal aksamın yanında mikroişlemciler, alıcılar ve ayak bileğinin hareketlerini taklit edebilen bir motordan oluşuyor. Farklı zeminlerde, farklı adımlarla hatta daha az yorularak normal insanlar gibi yürüyebilmeye yarıyor. Üstelik bu protezleri kullanan sadece tasarımcısı Hugh Herr değil.

Miyoelektrik protez Biyonik protezin mucizeleri sadece Hugh Herr'in buluşuyla da sınırlı değil. Doğuştan sol kolu olmayan Carrie Davis'e ve Claudia Mitchell'e takılan ve adeta mucizeler yaratan miyoelektrik protez de bu devrimin bir diğer ürünü. 4ü yaşında bir anne olan Carrie Davis'e takılan bu biyonik protezin ucuna ayrıca ihtiyaca göre bir düzine kadar değişik protez ve parmak da takmak mümkün. İlk biyonik kadın olarak da anılan Davis bu sayede yoga için ayrı, kickboks yapmak ya da gitar çalmak için ayrı model el protezlerini kullanabildiği gibi oldukça karmaşık yapılı beş parmaktan oluşan i-LIMB denilen el protezini de kullanıyor.

Davis karbon fiberinden oluşan bu proteziyle normal bir insanın yapabildiği hemen her şeyi kolaylıkla yapabiliyor.

Yeni nesil protezler sayesinde ilk biyonik insanlardan bir diğeri de 2002 yılında motosiklet kazasında bir bacağını kaybeden askeri pilot Andrew Lourake.

Lourake'i normal bir hayata kavuşturan protezin adı ise Genium. Çok gelişmiş bir teknoloji ürünü olan Genium sayesinde yeniden koşmaya, spor yapmaya başlayan Lourake 2004 yılında yılmayarak yeniden uçuş denemelerine bile başlayıp, katıldığı testleri de geçerek ordudaki pilotluk görevine dönmeyi başarmış bir biyonik protezli.

Yeni nesil protezlerin bir diğer avantajı ise protez kullananların fiziksel engellerinden kurtulup tam tersine bu engelle gurur duymalarını sağlaması.

"Bacağımın robotsu görünüşünden memnunum. Bana güven veriyor" diyen pilot Lourake gibi...

Bu modern protezler insanları utangaç yapmak şöyle dursun bazılarını daha seksi ve daha cesur olmaya bile itebiliyor. Protezli sporcu Aimee Mullins bunların en başında geleni.

İki bacağının da dizden aşağısını kaybeden ancak protezleriyle atBiyonik Protez PowerFoot'un tasarlayıcılarından Hugh Herr bu protezlerle normal insanlardan daha aktif bir hayat yaşıyor.

Düşünceyle yönlendirilen protez Yeni nesil biyonik protezler uzay ve okyanus dibi çalışmalarında da kullanılan oldukça hafif metallerden yararlanılarak üretiliyor. Ancak kullananları biyonik insana çeviren bu protezleri aynı zamanda tüm dünyayı kahreden Irak ve Afganistan savaşlarına da borçluyuz.

ABD ordusu Afganistan ve Irak savaşından kol ve bacaklarından ciddi hasar alan pek çok askerle dönünce gelişmiş protezler konusunda yapılan araştırmalara yönelindi ve bu uğurda milyonlarca dolar yatırım yapıldı. Ve birdenbire yenilikçi ve eskileriyle kıyaslanamayacak kadar karmaşık diz, el, kol ve ayak protez uygulamaları sunulmaya başlandı. Hatta iş öyle bir noktaya geldi ki bilim insanları şimdiden bir sonraki devrimin hayallerini kurmaya başladılar bile. Şimdiki hedefleri beyne elektrot bağlantıları kurarak protezleri düşünce gücüyle hareket ettirmek.

Bunu bir ölçüde başardıkları bile söylenebilir, zira düşünce ile yönlendirilebilen bir kol protezi Claudia Mitchell adlı bir kadında denendi ve gayet olumlu neticeler alındı.

Henüz hiçbir makine karmaşık insan hareketlerini mükemmel bir şekilde yapacak yetenekte olmasa da mevcut protezler bir insanı biyonik saymaya yeterli sayılabilecek konuma gelmiş durumda. Hugh Herr'e göre, "Protezler ileride şimdi sağladıkları avantajları da aşan o denli yetenekler kazandıracak ki sağlıklı insanlar bile takmak isteyecek. Ayrıca vücudun orijinal kısmının zamanla yıpranmasına karşın, protezler sürekli geliştirilecek olan üst modelleri ile değiştirileceği için tam tersine daha kalıcı olacaklar".

26.04.2012 - Yeni Aktüel