MS Farkındalık Haftasında Hastalıkla İlgili Çeşitli Bilgiler

[melleseferi]

MS Farkındalık Haftasında Hastalıkla İlgili Çeşitli Bilgiler



Sağlık Bakanlığı tarafından mayıs ayının üçüncü haftasında 'farkındalık' yaratmak amacıyla çeşitli etkinliklerle T dikkat çekilen MS'i mercek altına alıyoruz. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aksel Siva'ya hastalığı sorduk.
 
MS Nasıl Ortaya Çıkıyor?
 
MS, özellikle genç erişkinlerde görülüyor. Genelde atak ve düzelmelerle giden, bazen de ilerleyici seyir gösteren bir hastalık. 30'lu yaşlarda ortaya çıkan MS, beyni, omuriliği ve optik sinirleri içeren merkezi sinir sisteminde oluşuyor. Bu hastalıkta bireyin kendi bağışıklık sistemi, merkezi sinir sistemindeki sağlıklı sinir liflerine ve onların kılıflarına saldırıyor. Ve sinir hücreleri arasındaki iletişim aksıyor.
 
Hastalığın neden ve nasıl başladığı henüz bilinmiyor. Ancak genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi ve viral enfeksiyonların rolü olduğunu düşünüyoruz. Genetik geçişli olmasa da akrabalar arasında görülme sıklığı normal nüfusa oranla daha yüksek.
 
MS'li bir hastanın birinci derece akrabalarında hastalığın görülme riski yüzde 1-2, tek yumurta ikizlerindeyse yüzde 25-30.
 
Belirtileri Neler?
 
Başlangıç belirtileri genellikle hafif ve tedavi edilmeden kayboluyor. Fakat zaman ilerledikçe sıklaşıp ağırlaşıyor.
 
- Bir gözde görme bulanıklığı veya kaybı
 
- Çift görme veya gözün irade dışı hareketleri
 
- Kol ve bacakları etkileyebilen kayıplar
 
- Ellerde titreme
 
- Mesane ve kalın bağırsak fonksiyonlarında bozukluklar
 
- Yürüme güçlüğü, denge kaybı
 
- Dilde pelteldeşme
 
- Aşırı halsizlik
 
- Koordinasyon bozukluğu
 
- Uyuşma, karıncalanma hissi.
 
Hastalık Nasıl Seyrediyor?
 
MS, ataklarla kendini gösteriyor ama klinik belirti vermeden de ilerleyebiliyor. MS denince; ilerleyici, kısıtlılıklara ve engellere yol açabilen bir hastalık akla geliyor. Burada bir yanlışı düzeltmek gerekir; MS'lilerin bir kısmında hastalık ilerleme ve bazı işlevlerde kısmi engelilik oluştursa da diğer kısmında günlük yaşamlarında kayda değer bir sorun oluşturmuyor. Hatta 'sessiz MS' dediğimiz türünde belirti vermiyor.
 
MS'in Türleri Var mı?
 
MS'i sessiz, tek atakla kalan, Relapsing Remitting, sekonder progresif ve primer progresif olarak sıralıyoruz. En çok görülen tipi, ataklı MS.
 
Bir de MS'in ilerleyici tipleri var.
 
MS'lilerin yüzde 10-12'sinde ve birincil ilerleyici dediğimiz şekilde hastalığın başlangıcından itibaren ortaya çıkıyor. Hastaların bir kısmı, yaşamlarını olumsuz etkileyecek bir durumla karşılaşmıyor. Ama kiminde de ciddi yürüme zorlukları, hatta tekerlekli sandalyeye bağımlılık görülebiliyor. MS teşhisi konulduktan 25 yıl sonra bile sıkıntısız şekilde yaşamlarını sürdüren birçok hasta var.
 
Tedavide Nasıl Bir Yol İzleniyor?
 
Atakların bir kısmı tedaviye olmadan düzeliyor. Daha yoğun ataklarda yüksek doz kortizon uyguluyoruz.
 
Son 15-20 yıldır MS, artık kısmen de olsa kontrol edilebilir bir hastalık haline geldi. 1990'larla birlikte uzun dönem koruyucu ilaçlar kullanıma girdi. MS'in özellikle ataklı olan ama gürültülü gidebilecek şekillerini büyük ölçüde baskılayabilme, ilerleyici şekle dönüşmesini yavaşlatmak hatta durdurmak olanaklı hale geldi. Birinci basamak ilaçlarda sonuç alamadığımızda, ikinci ve üçüncü basamak kabul edilen yeni ilaçlarla devreye giriyoruz. Ancak bu yeni ve etkin tedavilerin düşük oranda bile olsa ciddi yan etkilerinin olabilmesi, daha seçici kullanımlarına yol açıyor.
 
20.05.2013 - Milliyet